Od 27 do 30 marca w Gospodarstwie Agroturystycznym „Chata Olęderska” w Przyborowie (dawniej Przyborowskie Olędry) miał miejsce finał realizowanego od kilku miesięcy projektu „Kultywowanie tradycji osadnictwa olęderskiego w Przyborowskich Olędrach poprzez remont izby tradycji olęderskiej oraz przeprowadzenie czterech spotkań podwyższających świadomość społeczną mieszkańców obszaru objętego strategią z zakresu osadnictwa olęderskiego”.
Właściciele, państwo Alicja i Rafał Godawa w 1992 roku zakupili stare, zrujnowane siedlisko dawnego gospodarstwa rolnego, położonego na śródleśnej polanie. Przed nimi to miejsce oglądało wielu potencjalnych nabywców. Nikt z nich nie zdecydował się na zakup. Nowi właściciele traktowali początkowo obiekt jako odskocznię miejskiego życia i zwyczajne miejsce letniego pobytu. Sytuacja diametralnie się zmieniła z chwilą odkrycia na belce podtrzymującej sufit, wyryty ręką budowniczego napis „Anno 1798”. Zadziałały emocje, a wrażliwość gospodarzy podpowiadała, że stali się właścicielami wyjątkowego miejsca z niemal dwustuletnią historią. Od tamtej pory z wielką pieczołowitością i starannością starali się ocalić i odrestaurować każdy, najmniejszy detal budowli. Po wykonaniu podstawowych prac konserwatorskich stara chata stała się ich miejscem całorocznego zamieszkania, a gospodarstwo wymarzonym miejscem na ziemi. Poznając historię okolicy doszli do wniosku, że ich dom to dawna chata olęderska w osadzie Przyborowskie Holendry, przemianowanej pod koniec XIX wieku przez władze pruskie na Jägerswalde a po odzyskaniu niepodległości – Przyborówko.
Z upływem czasu postanowili dzielić się swoim skarbem z innymi, zapraszając gości w ramach funkcjonującego Gospodarstwa Agroturystycznego „Chata Olęderska”. Kilka lat temu władze Gniezna przyznały właścicielom specjalny dyplom za uratowanie i przewrócenie do życia cennego obiektu architektonicznego z końca XVIII wieku. W 2013 roku Chata Olęderska zwyciężyła w konkursie Marszałka Województwa Wielkopolskiego na najpiękniejsze gospodarstwo agroturystyczne w Wielkopolsce.
Gospodarze nie spoczywają na laurach. W celu podniesienia atrakcyjności turystycznej tego miejsca postanowili wyremontować jedno z pomieszczeń gospodarczych (dawna stodoła) i urządzić ekspozycję etnograficzną, ukazującą historię miejsca i dawne narzędzia, służące do prac w gospodarstwie olęderskim. Stało się to łatwiejsze dzięki wsparciu środków unijnych w ramach napisanego projektu, o którym mowa na wstępie tego tekstu.
W ostatni weekend marca zaproszeni goście – mieszkańcy Przyborowa, Wierzyc, Rakowa, Imielenka oraz innych miejscowości najbliższej okolicy mogli zapoznać się z historią prac przy ratowaniu starej chaty, a także obejrzeć przygotowaną ekspozycję etnograficzną oraz wypożyczoną przez Gminę Nekla wystawę autorstwa p. Witolda Przewoźnego „ Nekielskie Olędry. W kręgu pracy, wiary i nadziei”, która powstała w 2012 roku w ramach realizowanego projektu „Olęderskim szlakiem. Przeszłość dla przyszłości” z udziałem potomków nekielskich Olędrów z Australii. Każdego dnia podczas popołudniowych spotkań zebrani wysłuchali prelekcji Witolda Przewoźnego „Zapomniani sąsiedzi. Kim byli Olędrzy?” oraz Jerzego Osypiuka „Cmentarze olęderskie wołają o ratunek. Podzwonne, czy nekielska alternatywa?”. Spotkania kończyły się zwykle ożywioną dyskusją. Zaprezentowano zamiary społeczności lokalnych w zakresie stworzenia wycieczkowej trasy rowerowej w sołectwie Rakowo, obejmującej kilka sąsiednich miejscowości, a także działań społeczności sołectwa Wierzyce-Przyborowo w zakresie porządkowania zaniedbanych cmentarzy ewangelickich w Wierzycach i zainicjowania podobnej akcji na cmentarzu w Przyborowie.
Rozmowom nie było końca. Niektórzy z uczestników spotkań opuszczali gościnne progi Chaty Olęderskiej dopiero przed północą.
Na uznanie i wielki szacunek zasługują działania Państwa Godawów, którzy z własnej inicjatywy i za własne pieniądze uratowali ten niezwykle cenny obiekt, jakim jest 217-letnia chata olęderska w Przyborowie. Jest to jedyna w okolicy, poza skansenem w Dziekanowicach, chata żyjąca swoim życiem i ciesząca oko zwiedzających ją turystów.
Dołączone zdjęcia ilustrują atmosferę spotkań w Przyborowie.
Jerzy Osypiuk
Chata Olęderska zaprasza!
