|
W drugiej połowie 2012 roku w Gminie Nekla realizowane były dwa projekty dotyczące historii i kultury osadnictwa olęderskiego:
|
 |
Trwające od lat zainteresowanie rodzin potomków Olędrów ziemią przodków i ich przyjazdy do Nekli stały się czynnikiem mobilizującym do rozwoju turystyki kulturowej w naszym regionie, a tym samym do promowania naszej gminy i Wielkopolski również w Australii. Na uroczystości sierpniowe zapowiedział swój przyjazd do Nekli australijski przedsiębiorca David Zweck, organizujący od kilkunastu lat wycieczki turystyczne dla Australijczyków, zainteresowanych podróżami do miejsc urodzenia ich przodków. Między innymi do Nekielki.
Nekielskie Stowarzyszenie Kulturalne, które powstało w połowie 2011 roku zamierza w bardziej sformalizowanej formie kontynuować działania, zapoczątkowane w 2004 roku przez Społeczny Komitet Renowacji Cmentarzy Olęderskich w Gminie Nekla. Wspomniany Komitet uporządkował i przywrócił godność ośmiu cmentarzom ewangelickim na terenie Gminy Nekla. Pochowani są na nich ewangeliccy chłopi narodowości niemieckiej, zwani olędrami. Zostali oni sprowadzeni w te strony przez polskich właścicieli ziemskich w połowie XVIII wieku, na 44 lata przed zajęciem tej części Wielkopolski przez państwo pruskie w ramach II rozbioru Polski. Powodem było wyludnienie, spowodowane licznymi wojnami i epidemiami. Brakowało rąk do pracy. Zagospodarowując nieużytki, pracowali i mieszkali obok polskich sąsiadów przez niemal 200 lat (1749-1945).
Cmentarz ewangelicki w Nekielce (fotografia Waldemara Odrobnego)
Uporządkowane cmentarze i nasze działania są dzisiaj przykładem dla innych mieszkańców Wielkopolski, którzy starają się iść naszą drogą, podejmując podobne inicjatywy u siebie (rejon Pyzdr, powiat obornicki, okolice Nowego Tomyśla).
Cmentarz ewangelicki w Nekielce (fotografia Waldemara Odrobnego)
Część niemieckich mieszkańców po niemal 100 latach swojej obecności na nekielskiej ziemi zdecydowała się wyemigrować do Australii w 1846 roku, zaliczając się do grona pionierów zagospodarowujących ten piękny kontynent. Pozostali mieszkali i pracowali tutaj do 1945 roku.
Nawiązaliśmy kontakt z potomkami tych, którzy wyemigrowali do Australii. Dwanaścioro z nich uczestniczyło w naszych uroczystościach podsumowujących akcję porządkowania cmentarzy w 2005 roku. Było to dla nich wielkie, wzruszające przeżycie. W każdym roku odwiedzają nas kolejne rodziny potomków Olędrów mieszkających w Australii, poszukujące swojej tożsamości. Wytworzyły się więzi przyjaźni z tymi Australijczykami, których gościliśmy w 2005 roku. Chcemy, aby w nowych warunkach, gdy kraj nasz funkcjonuje w ramach Unii Europejskiej, australijscy potomkowie dawnych mieszkańców okolic Nekli poznali ziemię swoich przodków i gościnność współczesnych jej mieszkańców. Zapraszamy ich do odwiedzania Nekli i najbliższej okolicy.
Na zdjęciu: Gustav Adolf Andreas Nuske (urodzony w 1860 roku w Nekielce) wraz z żoną i córką przed domem w miejscowości Katyil w Australii.
Aby ich pobyt na ziemi przodków, mimo dobrej bazy hotelowej, był bardziej atrakcyjny, z inicjatywy Urzędu Gminy, oznakowano i nieco zmodyfikowano wytyczony w 2005 roku szlak rowerowy „Śladami osadnictwa olęderskiego”. W kościele poewangelickim w Nekielce przygotowujemy stałą ekspozycję historyczną „Nekielskie Olędry. W kręgu wiary, pracy i nadziei”. Jej autorem jest pan Witold Przewoźny z Muzeum Etnograficznego w Poznaniu. Powstaje też specjalna prezentacja multimedialna dla hotelu w Barczyźnie. Wystawa i prezentacja multimedialna udostępnione zostaną zwiedzającym 25 sierpnia 2012 roku podczas podsumowania projektu „Olęderskim szlakiem. Przeszłość dla przyszłości”. Otwarcie wystawy odbędzie się z udziałem zaproszonych gości – potomków dawnych ewangelickich mieszkańców okolic Nekli, dziś żyjących w Australii i Republice Federalnej Niemiec. Po części oficjalnej wystąpi z koncertem „East-West. Terra Cognita” Męski Zespół Wokalny KAIROS pod dyrekcją Borysa Somerschafa. Uroczystościom będzie towarzyszyć wystawa fotografii „Australia okiem Niedźwiedzia”. Jej autorem jest znany dziennikarz muzyczny III Programu Polskiego Radia, Marek Niedźwiecki, który będzie uczestniczyć w naszych uroczystościach.
Zamiarem naszym jest aby goście, poznając ziemię przodków, dobrze się u nas czuli, a mieszkańcy Nekli i okolic mogli poznawać kraj i kulturę swoich Gości. Szczególnie tę ofertę kierujemy do młodego pokolenia, które w ramach „Olęderskiego Stypendium Rodziny Nuske”, ufundowanego przez Panią Mary Cooper z Melbourne, już trzeci rok z rzędu poznaje historię olędrów i kulturę Australii.
W dniu 4 lipca 2012 roku otrzymaliśmy odpowiedź z Ambasady Australii w Polsce o objęciu Patronatem Honorowym naszych uroczystości przez Panią Ambasador, Jej Ekscelencję Jean Dunn, która wyraziła chęć uczestnictwa w zbliżających się uroczystościach. W znaczący sposób podnosi to ich rangę.
Wizyta potomków nekielskich osadników olęderskich podczas obchodów jubileuszu 600-lecia Nekli.
„Bliskie sąsiedztwo. Odkrywanie historii i kultury Olędrów polskich” to tytuł drugiego projektu historyczno-kulturalnego, na którego realizację Nekielskie Stowarzyszenie Kulturalne uzyskało z Funduszu Inicjatyw Obywatelskich dofinansowanie w wysokości 36 000 złotych. Przygotowania rozpoczęły się już w lipcu. W ramach projektu zrealizowanych zostanie szereg przedsięwzięć, które prezentuję w największym skrócie. 24 i 25 sierpnia odbędą się międzykulturowe warsztaty wokalne dla 20-osobowej grupy uzdolnionej muzycznie młodzieży, które poprowadzi Borys Somerschaf, dyrygent MZW „Kairos”. W hotelu Barczyzna przygotowana zostanie wystawa fotografii „Bliskie sąsiedztwo”, pokazująca sylwetki dawnych olęderskich mieszkańców okolic Nekli oraz związki ich australijskich potomków ze współczesną nekielską społecznością. W ramach tego projektu na uroczystości i spotkanie z gośćmi z Australii zapraszamy 8 przedstawicieli różnych środowisk w Polsce zajmujących się tematyką olęderską oraz emigracją do Australii. Ogłoszony zostanie konkurs literacki o tematyce olęderskiej dla uczniów z terenu powiatu wrzesińskiego. Podczas trwania projektu odbędą się w odstępach miesięcznych cztery prelekcje, przybliżające historię Olędrów w różnych częściach Polski. Utworzona została olęderska internetowa strona „Nekielskie Olędry, …bliskie sąsiedztwo”, relacjonująca etapy realizacji projektu „Bliskie sąsiedztwo” oraz ukazująca historię Nekielskich Olędrów. Przejęła ona i twórczo wzbogaciła funkcje strony SKRCO „Cmentarze olęderskie, …ocalmy od zapomnienia”.
W połowie grudnia nastąpi zakończenie projektu. W ramach spotkania bożonarodzeniowego podsumowany zostanie konkurs literacki, odbędą się kolejne, tym razem kolędowe warsztaty wokalne a ich uczestnicy zaśpiewają wspólnie z MZW „KAIROS” podczas koncertu kolęd.
Uprzejmie zapraszamy Państwa do śledzenia na stronach internetowych i afiszach informacji o terminach naszych imprez kulturalnych oraz do licznego i aktywnego w nich uczestnictwa. Wstęp na wszystkie imprezy jest bezpłatny. Zapraszamy!
Jerzy Osypiuk
